Банк картасын югалтканда нишләргә: эксперт киңәшләре
«Татарстан Республикасында Гигиена һәм эпидемиология үзәге (Татарстан)» ФБУЗның Нурлат филиалы банк картасын югалтканда нишләргә кирәклеге турында сөйли.
Картаның югалуы финансларны югалтуга китермәсен өчен, ничек эш итәргә икәнен сөйләшик.
Барыннан да элек, картаның чыннан да югалганын тикшерегез. Бәлки, сез аны икенче курткагызда онытып калдыргансыздыр яки әле генә булган кибет кассасында калдыргансыздыр.
Ситуация 1:шик юк — карта югалган яки аны кемдер урлаган.
Бу очракта картага ашыгыч рәвештә блокировка ясарга кирәк. Мошенникларның теләсә кайсы минутта аның белән түләргә яки акча алырга мөмкин булу ихтималы зур бит.
Банк картасын төрле ысуллар белән блокларга мөмкин:
Кайнар линия телефоны буенча. Универсаль ысул. Ашыгыч элемтә өчен номер һәрвакыт банкның рәсми сайтында күрсәтелгән.
Ашыгыч очракта банкның кайнар линиясе номерын алдан ук мобиль телефонда саклап калу яхшырак.
Ярдәм итү хезмәте операторы сезгә телефонга җибәрәчәк паспорт мәгълүматларын, код сүзен яки СМС-кодны әйтергә сораячак. Шуннан соң ул картаны блоклый.
Мобиль кушымта аша. Иң тиз ысул, әгәр сезнең Интернетка керү мөмкинлеге бар икән, кушымта инде сезнең телефонда урнаштырылган һәм анда картаны блоклау буенча опция бар.
Интернет-банкта. Әгәр сезнең интернет-банкинг тоташтырылган һәм янәшәгездә интернетка керү мөмкинлеге булган компьютер, планшет яки смартфон булса уңайлы. Банк сайтында шәхси кабинетта гадәттә «Картаны блокларга» опциясе бар. Үз карарын банк сезнең номерга җибәрәчәк смс коды белән расларга кирәк булачак.
СМС буенча. Кайбер банклар СМС-командалар системасын кулланалар. Банкның кыска номерына кодлы сүз җибәрергә кирәк (мәсәлән, «блокировка»). Җавап итеп сез код алачаксыз, аны гамәлне раслау өчен яңадан банк номерына җибәрергә кирәк. Әмма сезнең банк мондый хезмәт тәкъдим итәме һәм нинди код сүзләрен кулланырга кирәклеген алдан ук ачыклау яхшырак.
Банк бүлегендә. Әгәр сез банк офисы янында булсагыз яки телефоныгызны карта белән бергә югалтсагыз, бүлекчәдә картаны блоклау турында гариза языгыз. Ләкин моның өчен паспорт кирәк булачак.
Картаны блоклаганнан соң да сез һаман да ул беркетелгән счетта акча белән файдалана аласыз. Акчаны банк бүлегендә паспорт күрсәтеп алырга мөмкин.
Картаны чикләгәннән соң ук сез яңасын чыгаруга заявка калдыра аласыз.
Ситуация 2: карта өйдә калган бугай
Әгәр дә сез картагызны табарга өметләнәсез икән һәм аның кайдадыр өйдә яки эштә ятуына ышанасыз икән, сезгә гамәлләрнең башка вариантлары туры килергә мөмкин:
Картаны вакытлыча блоклау. Кайбер банклар вакытлыча блокировкалау хезмәтен тәкъдим итә: әгәр карта табылса, сез аны блокировкадан чыгара аласыз һәм сезгә яңа картаны яңадан чыгаруга вакыт сарыф итәргә туры килмәячәк. Әгәр карта чыннан да югалган икән, аны ябарга мөмкин булачак. Вакытлыча чикләү хезмәтен мобиль кушымта, онлайн-банк яки кайнар линия операторы аша кулланып була.
Теләсә нинди операцияләр буенча нульле лимит. Бу альтернатив вариант: карта актив кебек, ләкин аның белән берни дә түләргә яки акчаны башка счетка күчерергә ярамый. Гадәттә операцияләр буенча нульле лимитны мобиль кушымта, онлайн-банк яки кайнар линия операторы аша билгеләргә мөмкин. Һәм шуннан соң тыныч кына картаны эзләүне дәвам итәргә.
Үз банкыңда картаны вакытлыча блокларга һәм анда лимитны үзгәртергә мөмкинме икәнен алдан ачыкларга кирәк. Әгәр сезнең банк мондый опцияләр тәкъдим итми икән, һәрвакыт куркыныч дәрәҗәсен бәяләргә һәм картаны кичекмәстән бөтенләйгә блокларга кирәкме яки шулай да көтәргә һәм аны эзләргә кирәк булу - булмавын хәл итәргә туры киләчәк.
Әгәр карта табылмаса, аны торгызырга мөмкин.
Бу төрле банкларда 1 көннән 10 көнгә кадәр вакытны ала. Яңадан чыгаруга гаризаны банк бүлегендә яки онлайн-банк аша бирергә мөмкин. Кайбер банклар вакытыннан алда яңадан чыгару өчен түләү ала — карта төренә карап 100 сумнан һәм аннан да күбрәк булырга мөмкин. Яңа карта элеккеге счетка бәйләнгән булачак, ләкин аның номеры һәм пин-коды яңа булачак. Әгәр дә сез элеккеге счеттан файдаланырга теләмисез икән, бүлектә аның акчасын алыгыз һәм аны ябыгыз.
Бүген картаны үзең белән йөртү мәҗбүри түгел. СПБ кебек сервислар смартфон ярдәмендә түләргә мөмкинлек бирә. Аларда биометрик идентификация кулланыла, ул пин-код яки СМС кодына караганда ышанычлырак санала.
Әгәр сез бурычыгыз булган кредит картасын югалтсагыз, аны яңадан чыгару яхшырак. Карта юкка чыккан очракта да кредит буенча түләүләрне кертергә кирәк бит. Яңа картаны көткәнче, бурычны банк бүлегендә касса аша яки сезнең кредит килешүегездә күрсәтелгән башка ысул белән түләргә туры киләчәк.
Шунысы мөһим! Әгәр тиз арада башкарсагыз, сезнең урланган акчаларыгызны кире кайтару мөмкинлеге зур. Сез мошенниклар башкарган карта буенча операциягә протест белдерә аласыз. Ләкин моны банктан операция турында хәбәр алганнан соң икенче көннән дә соңга калмыйча эшләргә кирәк.
Әгәр сез бу срокка сыешсагыз, банк акчаны кире кайтарачак. Дөрес, моның алдыннан ул сезнең картаны кулланганда куркынычсызлык кагыйдәләрен бозмавыгызга инанырга тиеш. Мәсәлән, сез үзегез җинаятьчеләргә үз картагызның мәгълүматларын хәбәр итмәгәнсез яки картада ук пин-кодны язмаган булсагыз.
Карта белән башкарылган барлык операцияләрне ничек контрольдә тотарга?
Мошенникларга сезнең акчагызны урларга мөмкинлек бирмәс өчен, карталар буенча барлык операцияләрне игътибар белән күзәтегез. Банк сезгә барлык түләүләр турында хәбәр итәргә тиеш-сезнең килешүдә ул моны нинди ысул белән эшләргә тиешлеге язылган.
Иң яхшысы-СМС-хәбәрләрне тоташтыру. Ул чагында сез шунда ук сезнең урынга кемдер башка эшләгән исәптән чыгаруларны күрерсез һәм оператив рәвештә банкка шалтырата алырсыз. Күп кенә банклар смс-мәгълүмат өчен түләү ала, ләкин барлык куркынычларны бәяләргә һәм нәрсә мөһимрәк икәнен карар кабул итәргә кирәк.
Стандарт һәм гадәттә бушлай вариант-электрон почта буенча операцияләр турында хатлар. Ләкин ул сездән дисциплина таләп итә — көненә бер тапкырдан да сирәгрәк банктан килгән хатларны игътибар белән тикшерергә туры киләчәк.
Кайбер банклар шулай ук мобиль кушымта аша push-хәбәрнамәләр тарату хезмәтен тәкъдим итә. Бу да бушлай һәм уңайлы - мондый хәбәрләр телефон һәм почта хәтерен тутырмый. Әмма аларны телефонда алу өчен даими рәвештә интернет тоташтырылырга тиеш.
Карта буенча операцияләрне сез шулай ук мобиль кушымта яки онлайн-банк аша күзәтә аласыз. Һәрвакыт банк бүлегендә счет буенча һәм кайчакта банкомат аша өземтәне алырга мөмкин. Әгәр сезнең картагызны урлаганнар икән, барлык соңгы түләүләрне яңадан тикшерүнең мәгънәсе бар.